BALIK YEMİ

SOLUCAN GÜBRESİNİN BALIK ÇİFTLİĞİ HAVUZLARINDA DOĞAL GÜBRE OLARAK DOĞRUDAN KULLANILMASI

Konumuzu anlatmaya başlamadan önce bazı tanımlamaları daha ayrıntılı olarak açıklamak gerekirse; Plankton: Suda bulunan, hareket yeteneği akıntıya bağımlı olan canlılara verilen genel isimdir. Genellikle mikroskobik boyutta ve tek hücreli oldukları varsayılsa da, denizanaları veya kopmuş yosunlar da okyanus bilimciler tarafından plankton olarak tanımlanır. Bitkisel olanlara fitoplankton (bitkisel plankton), hayvansal olanlarına ise zooplankton (hayvansal plankton) adı verilir. Göllerde, denizlerde ve akarsularda, hatta belirli şartlar altında buzullarda bulunabilirler. Planktonlar suda yaşayan birçok canlı için oldukça büyük bir öneme sahip temel besin maddeleri arasında yer almaktadır.

Oreochromis mossambicus: Bir tür tatlı su çipura balığıdır. Akuakültürde yaygın olarak yetiştirilen ve Güney Afrika’ya özgü bir balık türüdür. Donuk renkli olan bu balık kendi doğal ortamında ortalama 10 yıl kadar yaşayabilmektedir. Dünyanın birçok tropikal ve subtropikal habitatlarında bulunan bu balık türü sağlam yapısı itibariyle istilacı tür türdür. Yeni bir ortama çok çabuk adapte olabilen bir balık olduğundan dolayı havuzlarda kültür yetiştiriciliği için gayet uygundur.Bu yazıda, verilen üç farklı yem türü neticesinde (iki adet suni gübre bir adet doğal gübre) kültür havuzlarında yetiştirilen Oreochromis mossambicus (bir çiklit türü) balığının ve aynı zamanda bitkisel plankton ile hayvansal planktonların büyümesi performansının nasıl etkilendiğini ortaya koyan bir çalışmanın özetini sunacağım sizlere. Balık havuzlarına konulan üç yem türü şunlardır:

Kompoze Gübre olarak 1:1 oranında Süper Fosfat ve Üre karışımı (SFÜ) – (Suni Gübre)
Sadece Süper Fosfat (SF) – (Suni Gübre)
Solucan Gübresi (SG) – (Doğal Gübre)

Yapılan çalışma sonrasında plankton çeşitliliği ve bolluğu konusunda her verilen üç yem türü için oldukça farklı sonuçlar elde edilmiştir. Kullanılan suni ve doğal gübre şu azalan sırayla derecelendirilebilir: SG, SFÜ ve SF. En az yoğunluk kontrol havuzunda elde edilmiştir. En yüksek balık üretimi; SG (4,000.00 kg.ha-1 90 gün-1) verilen tankta ve daha sonra SFÜ (3.100,00 kg.ha-1 90 gün-1) ve SF (2.030,00 kg.ha-1 90 gün-1) verilen tanklarda, ve en düşük balık üretimi ise kontrol (KONTROL-KO) setlerinde (390,00 kg.ha-1 90 gün-1) elde edildi. Verimin Solucan Gübresi verilen tanklarda en yüksek olması, solucan gübresinin “manorial” değerinin en yüksek olmasına atfedilmiştir.

Oreochromis mossambicus: Bir tür tatlı su çipura balığıdır. Akuakültürde yaygın olarak yetiştirilen ve Güney Afrika’ya özgü bir balık türüdür. Donuk renkli olan bu balık kendi doğal ortamında ortalama 10 yıl kadar yaşayabilmektedir. Dünyanın birçok tropikal ve subtropikal habitatlarında bulunan bu balık türü sağlam yapısı itibariyle istilacı tür türdür. Yeni bir ortama çok çabuk adapte olabilen bir balık olduğundan dolayı havuzlarda kültür yetiştiriciliği için gayet uygundur. Bu yazıda, verilen üç farklı yem türü neticesinde (iki adet suni gübre bir adet doğal gübre) kültür havuzlarında yetiştirilen Oreochromis mossambicus (bir çiklit türü) balığının ve aynı zamanda bitkisel plankton ile hayvansal planktonların büyümesi performansının nasıl etkilendiğini ortaya koyan bir çalışmanın özetini sunacağım sizlere. Balık havuzlarına konulan üç yem türü şunlardır:

Kompoze Gübre olarak 1:1 oranında Süper Fosfat ve Üre karışımı (SFÜ) – (Suni Gübre)
Sadece Süper Fosfat (SF) – (Suni Gübre)
Solucan Gübresi (SG) – (Doğal Gübre)

Havuzlara gübre eklenmesinin esas nedeni, fitoplankton üretimi için yeterli temel besinin tedarik edilmesidir. Aynı zamanda yapılan bu uygulama ile, sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliği için önemli olan doğal balık yetiştiriciliğinin olanakları test edilmiştir. Bunun yanı sıra, toplam ham madde girdi maliyetinin % 50’sinden fazlasını oluşturan pahalı yem ve gübre harcamalarının azaltılmasını sağlamak için alternatif arayışı hedef alınmıştır. Bugüne kadar çimen, yaprak, atık su, hayvan gübresi, endüstriyel atıklar, fosseptikten çıkan gübre ve kurumuş kan unu gibi çok çeşitli organik gübreler balık üretimini artırmak için kullanılagelmiştir. Bu yazıda bahsi geçen çalışma ise solucan gübresinin bu anlamda kullanımını test etmektedir. Organik gübreler, hem balıkların beslenmesi hem de birer balık yemi olarak omurgasız canlıların beslenmesi için kullanılabilmiş olsalar da, esas olarak fitoplankton ve zooplanktonların büyümeleri için gereken inorganik besinleri sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Yani organik gübre planktonları besliyor, planktonlar da balıkları besliyor. Tabi balıklar bu arada verilen organik gübreleri de bir miktar tüketebiliyorlar. Peki, planktonlar be onların beslenmesi, sayılarının artması neden bu kadar önemlidir? Çünkü Fitoplankton ve zooplanktonlar genellikle kuru madde açısından % 40-60 oranında protein içeren, yani protein açısından oldukça zengin bir kaynaktır ve balıkların büyümesini destekleyen mükemmel ve yeterli bir besindir. Mevcut çalışma Mayıs-Eylül ayları arasında, 90 günlük bir süre içinde (ortalama 34°C sıcaklıkta), Krishnagar bölgesinde yürütülmüştür. Deney iki defa tekrarlanmıştır. Uzunluğu 45 cm; derinliği 33 cm ve kapasitesi 150 litre olan beton havuzlar kullanılmıştır. Verilen gübrelerin Fosfor ve Azot içerikleri şöyledir:

SFÜ (fosfor=16%, azot=46%)

SF (fosfor=16%, azot=0%)

SG (fosfor=1.5%, azot=2%)

Deney süresince balıklara başka herhangi bir ek besin verilmemiştir.

Yapılan denemenin sonucu solucan gübresinin hem balık için bir yem olması ve hem de balıkların besinleri olan planktonlar için bir yem olması açısından üstünlüğünü net bir şekilde ortaya koymuştur. Organik akuakültür yetiştiriciliğinin (kültür balıkçılığı) ihtiyaçları açıcından bakıldığında, solucan gübresi balık yetiştirme havuzlarında doğrudan kullanılabilecek bir yem olarak öne çıkmaktadır. Havuzlara konulan solucan gübresi hem direk balıklar için bir yem kaynağı olmuştur hem de havuzlarda bulunan ve doğal balık yemi olarak faaliyet gösteren ototrofik (kendibeslek) ve heterotrof (dışbeslek) organizmalar için de yem kaynağı olmuştur. Yapılan deneyde solucan gübresi uygulanan havuzlardaki ortalama balık ağırlığı ve sayısı diğerlerine göre net bir biçimde daha fazla olmuştur. Bunun nedenlerinden birisi solucan gübresinin, ölen solucanların demir içeren vücut parçalarını ve kokon kalıntılarını içermesindendir (solucanlar kan serumlarında hemoglobin barındırmaktadırlar). Ayrıca yine solucan gübresi gelişmekte olan balıklar için protein ve büyüme hormonları da içermektedir. Açıktır ki, kültür balığı yetiştiriciliğinde pahalı kimyasal gübrelerin yerine düşük maliyetli bir girdi olarak kullanılabilir. Bu durum özellikle de pahalı balık yemi ve kimyasal gübre alımında zorlanmakta olan gelişmekte olan ülke yetiştiricileri için önem arz eder. Solucan gübresi bu noktada hem doğal, hem ucuz ve hem de bol bulunabilecek bir alternatif oluşturacaktır.