SOLUCANLAR HAYVAN GÜBRESİ VE BİYOKATILAR

Bilimadamlarının biyokatı uygulanan soya fasulyesi tarlasından topladıkları solucanlar. Solucanlar 77 ayrı kimyasal madde için analiz edilmişlerdir ve bunlardan 20 tanesi solucanlarda tespit edilmiştir.

Hayvan gübresi ve atık su tesislerinde arıtma sonrası arta kalan biyokatılar, sıklıkla bitki yetiştirme ve toprak kalitesini arttırmak amacıyla tarımsal faaliyetlerde kullanılan malzemelerdir. Biyokatılar, evlerde kullanılan temizlik malzemeleri vb ürünlerden kaynaklanan organik kimyasallar içermektedir. Aynı şekilde hayvan gübresi de benzer organik kimyasallar içermektedir. Bu hayvan gübresinin ve biyokatıların kullanıldığı tarım arazilerinde yaşayan toprak solucanları üzerine bir çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucu, biyokatı ve hayvan gübresinde bulunan bazı organik kimyasalların uygulama sonrasında solucanların bünyesine geçtiği tespit edilmiştir.

Toprak solucanları toprağı sürekli olarak sindirerek toprak kirleticilerini bünyelerinde toplamaktadırlar. Tespit edilen kimyasal maddeler, genel olarak çeşitli ev ürünlerinde kullanılan aktif içeriklerdir; anti-bakteriyel sabunlarda bulunan dezenfektanlar, parfümler ve deterjanlarda kullanılan güzel kokular ve farmasötik maddeler gibi… Yapılan bu çalışmada hedef alınan kimyasallar uzmanlar tarafından insan kökenli atıklar olarak adlandırılmışlardır.

ABD Jeolojik Yüzey Araştırmaları bilim adamları ve Pueblo, Colorado Devlet Üniversitesinden meslektaşı solucanlarla yapılan bu çalışmanın sonuçlarını Çevre Bilimi ve Teknolojisi (EnvironmentalScienceandTechnology) adlı dergide yayınlamıştır.

Bilim adamları toprak ve solucanları üç ayrı tarım arazisinden toplamışlardır: biyokatı ile gübrelenmiş soya fasulyesi tarlası; domuz gübresi ile gübrelenmiş mısır tarlası ve son 7 yıl boyunca herhangi bir biyokatı veya hayvan gübresi uygulaması yapılmamış bir soya fasulyesi tarlası. Toprak ve solucan örnekleri, ilk olarak hayvan gübresi ve biyokatı uygulamalarından yaklaşık olarak 1 ay sonra (büyüme mevsiminin başlarında) ve tekrarı ise hasattan hemen önce alınmıştır.

Bilim adamları bu tarım arazilerine uygulanan gübreleme neticesinde hangi maddelerin toprağa verildiğini ölçmek için kullanılan hayvan gübresi ve biyokatıdan da örnekler almışlardır. Alınan tüm örnekler 77 adet Antropojenik (insan kaynaklı) Atık Göstergeleri (Türkçe kısaltılmışı: AAG) esas alınarak incelenmiştir.

-Biyokatı uygulaması yapılan soya fasulyesi arazinde tespit edilen 28 adet AAG kriterinden 25 tanesi aynı zamanda bu araziden toplanan solucanlarda da tespit edilmiştir.

- Domuz gübresi uygulanan tarım arazilerindeki toplanan solucanlarda 21 adet AAG kriteri tespit edilmiştir, ancak kirletici yoğunluğuna ağırlıklı olarak doğal bitki ve hayvan sterol bileşiklerinin hakim olduğu görülmüştür.

- Hem hayvan gübresi hem de biyokatı uygulaması yapılan arazilerden toplanan solucanlarda fenol (dezenfektan), tributil (alev geciktirici ve köpüklenme önleyici madde), benzofenon (sabun ve diğer ürünlerde kokuları bağlayan sabitleyici), trimetoprim (antibiyotik), sentetik parfüm ve galaksolidtonalide da dahil olmak üzere birçok içerik tespit edilmiştir.

- Biyokatı uygulanan arazide toplanan solucanlarda deterjan metabolitleri ve dezenfektan triklosan tespit edilmiş ancak aynı maddeler hayvan gübresi uygulanan araziden toplanan solucanlarda bulunmamıştır.

- Biraz şaşırtıcı bir biçimde, biyokatı veya gübre uygulamasının yapılmamış olduğu kontrol arazisinden toplanan solucanlarda da yukarıda adı verilen aynı içeriklerin bir kısmı tespit edilmiştir. Bunun nedeni bu tür kimyasalların bir kez uygulandıktan sonra (7 yıl önceki herhangi bir uygulama olabilir) arazilerdeki kalıcılığı veya başka bir kaynak olabilir.

- Solucanlarda tespit edilen birkaç kimyasal madde ise inceleme yapılan toprak örneklerinde bulunmamıştır.

- Yapılan iki adet çalışma üzerine elde edilen bu sonuçlar göstermiştir ki, biyokatılarda bulunan ev kimyasalları ve toprakta bulunan ilaçlar (farmasötikler) geri dönüştürülmüş su ile yapılan sulamadan kaynaklanmaktadır. Bu çalışma, ABD Jeolojik Yüzey Araştırmaları Toksik Maddeler Hidroloji Programı tarafından uzun vadeli bir çabanın sonucunda yapılmıştır. Çalışma sucul ve karasal ortamlarda farmasötik ve ortaya çıkan diğer kirleticilerin etkilerini ve akıbetini tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Ayrıca su kaynakları yöneticilerine objektif bilgi sunarak en uygun atıksu yönetimi uygulamalarının geliştirilmesine yardımcı olmak amacı da taşımaktadır.