KIRMIZI SOĞANDA VERİM VE KALİTE ETKİSİ

KHOSROWSHAHR VE BONAB’DA FARKLI ORGANİK GÜBRELERİN (ÇİFTLİK GÜBRESİ, KOMPOST VE SOLUCAN GÜBRESİ) KIRMIZI SOĞANDA VERİM VE KALİTEYE ETKİSİ

BAI BOURDI A.*,MALAKOUTI M.J.*

DOĞU AZERBAYCAN TARIMSAL VE TABİİ KAYNAKLAR ARAŞTIRMA MERKEZİ

İRAN TOPRAK VE SU BİLİMLERİ DERGİSİ İLKBAHAR 2007; 21 (1) :43-33.

Doğu Azerbaycan’ın farklı bölgelerinden alınan toprak verileri, genel itibariyle topraklarda orgaik maddenin çok düşük olduğunu göstermektedir. Öte yandan geleneksel soğan çiftliklerinde kullanılan kimyasal gübrenin önemli bir miktarı normalde kumla birlikte kullanılır, ki bu durum sadece maliyeti arttırmakla kalmaz aynı zamanda toprağın fiziksel özelliklerine de zarar verir.

Çiftlik gübresi, kentsel katı atık kompostu ve vermikompost gibi organik gübreler bitki besini bakımından oldukça zengindirler ve tarımsal amaçlı uygulamaları sürdürülebilir gıda üretimini mümkün kılmaktadır. Khosrowshahr ve Bonab olarak adlandırılan iki ayrı bölgede, 2003 ve 2004 yılı yetiştirme mevsimi boyunca 3 tekrarlı olarak 10 uygulamada rastgele tamamlanmış blok deneyi yapılmış ve farklı organik gübre kaynaklarının Azarshahr türü kırmızı soğanın (Alliumcepa L) verim ve kalitesi üzerindeki etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Kırmızı 

Uygulamalar şunlardır; üç ayrı seviyede hayvan gübresi (evcil) (10, 15, ve 20 t/ha), üç ayrı seviyede kentsel katı atık kompostu (5, 10, ve 15 t/ha), üç ayrı seviyede solucan gübresi (2,4, and 6 t/ha) ve toprak analizine dayanarak azot, fosfor ve potasyumun kullanıldığı kontrol grubudur. Tohum örtüsü olarak kum kullanılmıştır.

En yüksek verim (71.1 t/ha) hektara 6 ton solucan gübresi verilen uygulamada elde edilmiştir. Ayrıca, en yüksek verim her iki yıl Khosrowshah bölgesinde elde edilmiştir. En yüksek nitrat konsantrasyonu (taze ağırlık olarak 155mg NO3 / kg.) kontrol uygulamasında gözlemlenmişken en düşük nitrat konsantrasyonu ise (taze ağırlık olarak 98mg NO3 / kg) olarak solucan gübresi kullanılan uygulamalarda elde gözlemlenmiştir. 

ÇN: Burada düşük nitrat kontrasyonun istenen durumdur. Açıklayıcı olması için bir alıntıya yer verecek olursak; “İyi nitelikli içme sularında nitrat konsantrasyonu 10 mg/l’nin altındadır. İçme sularında nitrat konsantrasyonunun yüksek olması durumunda, bebeklerde mavi hastalık ortaya çıkabildiği için içme suyu standardı olarak 45 mg/l yaygın olarak kullanılmaktadır.”

Soğanda en düşük bozulma oranı 12% ile değişik oranlardaki çiftlik gübresinde elde edilmiştir. Ayrıca, en yüksek askorbik asit konsantrasyonu (100g taze soğan yumrusunda 13.5 mg) olaraksolucan gübresi uygulamalarında elde edilmiştir. En yüksek soğan proteini (1.49%) hektara uygulanan 6 tonluk solucan gübresi uygulamasında elde edilmiştir. Soğanda acılık en düşük oranda hektara 20 ton çiftlik gübresi uygulamasında elde edilmiştir.